Okres międzywojenny to czas, w którym Europa musiała zmierzyć się z krytyczną sytuacją gospodarczą, inflacją a także z bardzo dużym bezrobociem po I wojnie światowej. W Rzeczpospolitej Polskiej ten okres charakteryzował się dużą niestabilnością rządów. W dodatku Konstytucja marcowa z 1921 r. okazała się nieefektywna. W państwie, w którym coraz bardziej odczuwano zagrożenie ze strony Trzeciej Rzeszy, nie było stabilnej władzy, więc kraj pogrążał się w politycznym chaosie.
Lata trzydzieste w Europie charakteryzowały się także odchodzeniem od koncepcji rządów parlamentarno-gabinetowych, co można było również zaobserwować w Polsce. Jak uważano, pośpiech z którym została przyjęta Konstytucja marcowa niósł ze sobą wady ustrojowe. Efektem wprowadzonych zmian było przyjęcie w 1926 r. noweli sierpniowej. Zwiększyła ona uprawnienia prezydenckie, który od tej pory mógł rozwiązać izby parlamentu oraz wydawać rozporządzenia z mocą ustawy.
To doprowadziło w końcu do przyjęcia Konstytucji kwietniowej. Jej projekt został uchwalony na posiedzeniu Sejmu 23 marca 1935 r. Pomimo sprzeciwu opozycji, która zarzucała brak zachowania większości dwóch trzecich głosów w procedurze sejmowej Konstytucja została podpisana miesiąc później - 23 kwietnia 1935 r. przez prezydenta Ignacego Mościckiego. Nowy system rządów zrywał z zasadą podziału władz. Wzmocniono władzę prezydenta, który miał być wybierany co 7 lat w głosowaniu powszechnym. Prezydent był odpowiedzialny wyłącznie przed Bogiem i historią. Ograniczono rolę Sejmu i Senatu. Rząd uniezależniono od parlamentu, którego wpływ na rzeczywistość został mocno ograniczony. Ta ustawa zasadnicza miała pozwolić na sprawniejsze zarządzanie państwem, stąd tak mocne wzmocnienie roli prezydenta. Tak silne wzmocnienie kompetencji prezydenta miało w swym założeniu również ochronę Polski przed rosnącymi w siłę potęgami Niemiec i Związku Radzieckiego, jednocześnie zapewniając jej trwały rozwój i niepodległość. Jednak jak wiadomo wrzesień 1939 r. zniweczył te nadzieje. Tak poważne zmiany spowodowały, że konstytucja kwietniowa wprowadziła w Polsce system prezydencki.
Rządy prezydenckie Ignacego Mościckiego nie charakteryzowały się samodzielnością, ponieważ prezydent realizował linię polityczną Piłsudskiego, wobec którego był bardzo lojalny. Mościcki w latach 1887-91 studiował chemię na politechnice w Rydze. Już wtedy angażował się w działalność polskich organizacji socjalistycznych oraz tzw. demokratycznej inteligencji a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, zajął się, oprócz pracy naukowej, organizowaniem polskiego przemysłu chemicznego. Od 1922 r. był dyrektorem naczelnym Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie. Po dokonaniu zbrojnego zamachu stanu w maju 1926 r. Piłsudski wysunął jego kandydaturę na prezydenta RP. Jak podkreślają pamiętnikarze jego znajomość języka niemieckiego oraz francuskiego a także reprezentacyjność i dobra prezencja powodowały, że dobrze czuł się w roli prezydenta. Jednak w rzeczywistości nie odgrywał on samodzielnej roli politycznej.
Zuzanna Wis
BIBLIOGRAFIA;
1. Od konstytucji majowej do kwietniowej – ustawy zasadnicze w historii Polski, Niepodległa, https://niepodlegla.gov.pl/o-niepodleglej/od-konstytucji-majowej-do-kwietniowej-ustawy-zasadnicze-w-historii-polski/, (05.04.2021 r.).
2. Wywiad z Adamem Bosiackim, Podpisanie Konstytucji kwietniowej, (wywiad przepr. E. Zientar), Muzeum Historii Polskiej, https://muzhp.pl/pl/e/1366/podpisanie-konstytucji-kwietniowej, (05.04.2021 r.).
